OSTATNI MOMENT NA ZGŁOSZENIE DO CRBR!

Dziś, 13 lipca 2020 r. dla spółek prawa handlowego zarejestrowanych przed dniem 13 października 2019 r. mija ostateczny termin na zgłoszenie beneficjenta rzeczywistego do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych. Przekroczenie tego terminu może wiązać się z wysokimi karami, nawet do 1 mln zł!

Czym jest ten rejestr, kto się musi zgłosić, jak dokonać zgłoszenia oraz jakie konsekwencje wiążą się z jego brakiem ? Na te odpowiedzi znajdziecie Państwo odpowiedzi w poniższym wpisie.

Co to jest Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych

Mówiąc ludzkim językiem Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych, inaczej „CRBR” to rejestr wszystkich osób fizycznych, które sprawują bezpośrednią lub pośrednią kontrolę nad spółkami prawa handlowego. Rejestr ma przeciwdziałać finansowaniu terroryzmu i praniu brudnych pieniędzy. CRBR został utworzony na podstawie ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz.U. z 2020 r., poz. 971). Jest prowadzony w formie teleinformatycznej, jest jawny, a dostęp do niego bezpłatny. W założeniu, dzięki niemu każdy może sprawdzić, kto faktycznie kontroluje daną spółkę, co w przypadku skomplikowanych grup kapitałowych nie zawsze jest proste i oczywiste.

Kto musi się zgłosić do CRBR?

Do CRBR należy zgłosić wszystkie te osoby fizyczne, które faktycznie sprawują bezpośrednią lub pośrednią kontrolę nad spółką. W szczególności są to osoby fizyczne, które:

• posiadają więcej niż 25% udziałów lub akcji danej spółki lub
• posiadają więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym spółki (np. Walnym Zgromadzeniu Wspólników) także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu lub
• sprawują kontrolę nad inną spółką, która ma co najmniej 25% udziałów lub akcji w innej spółce lub posiadają więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym spółki (np. Walnym Zgromadzeniu Wspólników) także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu lub
• sprawują kontrolę nad spółką przez posiadanie wobec niej uprawnień, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 37 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2019 r. poz. 351) – w skrócie chodzi w tym zapisie o spółki dominujące lub
• zajmują wyższe stanowisko kierownicze w organach spółki w sytuacji gdy brak jest możliwości udokumentowanego możliwości ustalenia lub wątpliwości co do tożsamości osób fizycznych określonych w powyższych punktach oraz w przypadku niestwierdzenia podejrzeń prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu.

Należy mieć na uwadze, że wskazany wyżej katalog nie jest katalogiem zamkniętym. Co to oznacza?

Tak jak wspomniałem wcześniej do rejestru należy zgłosić osoby, które mają faktyczny wpływ na spółkę. Będą to więc też np. wspólnicy, którzy co prawda nie mają więcej jak 25% udziałów lub akcji w spółce, ale dzięki różnego rodzaju powiązaniom, nawet nieformalnym, sprawują w rzeczywistości kontrolę nad spółką. Mogą to być w skrajnym przypadku także osoby, które wcale nie są wspólnikami albo akcjonariuszami spółki. To jaką osobę należy zgłosić jako beneficjenta rzeczywistego musi ocenić sama spółka. Jak widać czasami może to być bardzo problematyczne, natomiast kary za błędne zgłoszenie dotkliwe, o czym szerzej w dalszej części wpisu.

Zgłoszenie dotyczy wszystkich spółek prawa handlowego z wyjątkiem: spółki partnerskiej oraz akcyjnych spółek publicznych w rozumieniu ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 623). Obowiązek zgłoszenia dotyczy też spółek w upadłości albo w likwidacji.

Zgłoszeniu nie podlegają naturalnie osoby fizyczne prowadzące jednoosobowe działalności gospodarcze (chyba, że oprócz własnej działalności posiadają również udziały lub akcje w spółkach) albo wspólnicy spółek cywilnych.

Jak dokonać zgłoszenia?

Zgłoszenia można dokonać wyłącznie w formie elektronicznej na stronie http://crbr.podatki.gov.pl/.

Zgłoszenia może dokonać wyłącznie osoba, która jest uprawniona do reprezentacji spółki (także prokurent). O tym, która osoba jest uprawniona do reprezentacji spółki najłatwiej dowiedzieć się przeglądając KRS spółki.

W zgłoszeniu należy podać dane spółki oraz beneficjenta rzeczywistego.

Do danych spółki należą:

• nazwa (firma),
• forma organizacyjna,
• siedziba,
• numer w Krajowym Rejestrze Sądowym,
• NIP.

Do danych identyfikacyjnych beneficjenta rzeczywistego i członka organu lub wspólnika uprawnionego do reprezentowania spółki należą:

• imię i nazwisko,
• obywatelstwo,
• państwo zamieszkania,
• PESEL albo data urodzenia – w przypadku osób, które nie posiadają PESEL,
• informację o wielkości i charakterze udziału lub uprawnieniach, które przysługują beneficjentowi rzeczywistemu.

Zgłaszane dane muszą naturalnie być zgodne z prawdą.

Zgłoszenie można podpisać kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP. Jest ono składane pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.

Co istotne zgłoszenia nie może dokonać (podpisać) prawnik będący pracownikiem albo pełnomocnikiem spółki. Może on, wszakże przygotować zgłoszenie, ale podpisać muszą je osoby uprawnione do reprezentacji spółki.

Jakie są kary za brak zgłoszenia?

Odpowiedzialność za brak zgłoszenia ma dwojaki charakter.

Po pierwsze, spółka, która nie dokonała zgłoszenia w terminie może zostać ukarana przez Ministra Finansów karą do maksymalnie 1 mln złotych.

Po drugie, osoba, która dokonała zgłoszenia do rejestru podając w nim nieprawdę, może ponieść z tego tytułu, na podstawie art. 233 kodeksu karnego odpowiedzialność karną. Za tego typu czyn grozi nawet do 8 lat pozbawienia wolności.

Ponadto osoba, która dokonuje zgłoszenia lub aktualizacji danych do CRBR, na podstawie art. 68 ustawy o o CRBR, ponosi odpowiedzialność za szkodę wywołaną zgłoszeniem nieprawdziwych lub nieaktualnych danych. Tę samą odpowiedzialność ponosi osoba obowiązana do zgłoszenia danych, która nie dokonała zgłoszenia w terminie. Odpowiedzialność tę można wyłączyć jedynie w sytuacji, kiedy szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą osoba zgłaszająca i aktualizująca informacje o beneficjentach rzeczywistych nie ponosi odpowiedzialności

Podsumowanie

Jak widać, na przedsiębiorców został nałożony kolejny obowiązek. O ile w spółkach o prostej strukturze ustalenie beneficjenta rzeczywistego nie będzie stanowiło trudności, tak już w przypadku bardziej skomplikowanych tworów, np. spółek powiązanych kapitało ustalenie osób, które należy podać w zgłoszeniu może przysporzyć wielu trudności. Zwłaszcza w takich przypadkach, mając na uwadze wysokość i rodzaj grożących za złożenie błędnego zgłoszenia kar, warto skonsultować z prawnikiem czy przygotowane zgłoszenie jest zgodne z prawdą.

I jeszcze jedna uwaga na koniec.

Wszystkie spółki, które zostały utworzone po dniu 13 października 2019 r. moją obowiązek dokonania zgłoszenia do CRBR w ciągu 7 dni od dnia wpisania do KRS. 7 dni wynosi również termin na zgłoszenie zmian dotyczących osób beneficjentów rzeczywistych.

Radca prawny

Jędrzej Miklas